Քիմիա

        

KMNO4

1.Նյութի անվանումը

Կալիումի պեռմանգանաթ(марганцовка)

2.Ինչ տարերից է կազմված նյութը

K-կալիում, MN-մանգան, O-թթվածին

3.Ամեն մի տարրից քանի ատոմ կա մոլեկուլում

1 մոլեկուում կա 1 կալիումի ատոմ, 1 մանգանի ատոմ, 4 թթվածնի ատոմ

4.Հաշվել հարաբերկան մոլեկուլային զանգվածը Mr

Mr(KMNO4)=Ar(K)+Ar(MN)+Ar(o)*4=39+55+16*4=158

5.Տարրեի զանգվածային հարաբերությունը

m(K):m(MN):m(O)=39:55:64

6. տարրի զանգվածային բաժինը

տարրի զանգվածային բաժինը ցույց է տալիս թե նրա ատոմային զանգվածը, որ մասն է կազմում մոլեկուլային զանվածից։

W(K)=39158*100%=25

W(MN)=55158*100%=35%

W(O) =40%

7.նյութը բարդ է թե պարզ

բարդ

  NaHCO_{3-կերակրի սոդա 
          1. Na, H, C, O
          2. Na-1 H-1 C-1 O-3 
          3. Mr (}NaHCO_{3)  23+1+12+16*3=84   
          4.} 

1.        Ամեն ինչ ատոմի մասին

1.         Սովորում ենք թե ինչ է պարբերությունը

1.      Խումբը և ենթախումբը, ինչ է ցույց տալիս խմբի համարը

1.      Մենդելևի պարբերական օրենքը

1.      

1. 
   

1. 
   

     Ինչ է ցույց տալիս կարգաթիվը
         Կարգաթիվը ցույց է տալիս պռոտոնների և էլեկտրոնների թիվը, և միչուկի լիցքը։  Ատոմային զանգվածը կազմված է պռոտոնների, նյետրոնների և էլեկտրոնների զանգվածների գումարից։ Էլեկտրոնների զանգվածը 2000 անգամ




            Առաջադրանք
   Նատրիում
   
     
Ատոմի  կառուցվածքը 
 Ծծումբ և երկաթ

1.      Մաքուր նյութեր սահմանումը

1.   Համասեռ, անհամասեռ խարնուրդներ

1.  Պարզ և բարդ նյութեր 

1. ֆիզիկական և քիմիական երևույթներ

1. խառնուրդների բաժանման եղանակները

1.  նյութերի հատկությունները  

     
     Պարբերական համակարգը


Խառնուրդների բաժանման եղանակները՝

            Որոշել հետևյալ տարրերի դիրքը, պարբերական համակարգում և ատոմի բաղադրությունը, համար,8  7,11, 52, 75, 19, 30, 39 
     Թթվածին
     նշան- O
      կարգաթիվ- 8
     զանգված- 16
     պարբերություն- երկրորդ 
     խումբը- 6
     ենթախումբ- գլխավոր
     պռոտոն- 8
     նյետռոն- 8
     էլեկտրոն- 8
     Ազոտ
      Նշան-N
      կարգաթիվ-7
     զանգված 14
     պարբերություն- երկրորդ
      խումբը- 5
      ենթախումբ- գլխավոր
     պռոտոն- 7 
   նյետրոն-7
   էլեկտրոն-7

    Նշան- Na
    կարգաթիվ-11
     զանգված-23
     պարբերություն- 3րդ
    խումբը- առաջին
    ենթախումբը-  գլխավոր
    պռոտոն- 11
   նյետրոն- 12
    էլեկտրոն- 11
    Տելուր
    նշան- Te1
    կարգաթիվ-52
    զանգված-128
    պարբերություն-5
    խումբը-6
    ենթախումբը-գլխավոր
     պռոտոն- 52
    նյետրոն- 76
     էլեկտրոն-52
    Ռենիում
    նշան- Re
    կարգաթիվ-75
    զանգված-187
    պարբերություն-6
    խումբը-7
    ենթախումբը-երկրորդական
     պռոտոն- 75
    նյետրոն- 112
     էլեկտրոն-75 
     K
        նշան-K
       կարգաթիվ-19
    զանգված-40
    պարբերություն-4
    խումբը-1
    ենթախումբը- գլխավոր
     պռոտոն- 19
    նյետրոն- 21
     էլեկտրոն-19
     Zn
     նշան-Zn
       կարգաթիվ-30
    զանգված-66
    պարբերություն-4
    խումբը-երկրորդ
    ենթախումբը- երկրորդական
     պռոտոն- 30
    նյետրոն- 36
     էլեկտրոն-30
     Y

   նշան-Y
       կարգաթիվ-39
    զանգված-89
    պարբերություն-5
    խումբը-երրորդ
    ենթախումբը- երկրորդական
     պռոտոն- 39
    նյետրոն- 50
     էլեկտրոն-39
       P
    նշան- p
    կարգաթիվ-15
     զանգված-31
    
ճ


      




     1. նյութի փոքրագույն մասնիկն է
    2. Հունարենից թարգմանվում է անբաժանելի
           3.Ատոմը քիմիապես անբաժանելի մասնիկ է
          4. Քիմիական ռեաքցիաների ժամանակ մոլեկուլները քայքայվում են, իսկ ատոմները պահպանվում են, իսկ ֆիզիկական երևույթների ժամանակ և մոլեկուլները և ատոմները պահպանվում են։
      5.Ատոմները ֆիզիկապես բաժանելի մասնիկներ են, ատոմները կազմված են միչուկից և նրա շուրջը պտտվող էլեկտրոններից, միչուկը կազմված է դրական լիցքավորված պռոտոններից  և չեզոք նյետռոններից, միչուկը դրական լիցք ունի։ էլետկրոնները ունեն բացասակն լիցք։
             6. ատոմը էլեկտրաչեզոք մասնիկ է, որովհետև պռոտոնների և էլեկտրոնների թիվը հավասար է։
         7. Ատոմները միանալով իրար հետ առաջացնում են մոլեկուլներ և միևնույն ատոմների միացումից առաջանում են պարզ նյութեր, տարբեր ատոմների միացումից առաջանում են բադ նյութեր։

       Տարրերի առաջին դասակարգը
       Առաջին դասակարգումը հետևյալն է
     Բոլոր տարրերը բաժանվեցին մետաղների և ոչ մետաղների
        մետաղները բացի սնդիկից պինդ են, ունեն մետաղական փայլ, պլաստիկ են, ունեն ջերմա և  էլեկտրա հաղորդականություն
         ոչ մետաղները եթե պռոտոն  պինդ են  փխրուն են մեծ մասամբ գազային կամ հեղուկ նյութեր են, չունեն փայլ,  չունեն ջերմա և էլեկտրա հաղորդականություն, այս դասակարգումը թերի էր, որովհետև գտնվեցին տարրեր որոնք ունեին և մետաղական և ոչ մետաղական հատկություն։
         մետաղներից առանձնացրեցին ամենակտիվ մետաղները որոնք կոչվում են ալկալիական,Li Na, K, Rb Cs, Fr
     ոչ մետաղներից առանձնացրեցին ամենաակտիվ ոչ մետաղները որոնք կոչվեցին հալոգելներ որը հունարենից թարգմանվում է աղածին։ F, Cl, Br, I, At
      երրորդ խումբը առանձնացնում է ազնիվ գազեր կամ իներտ գազեր, He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn
     Ազնիվ գազերը կազմված են ատոմներից, նրանց ատոմները չեն միանում միմիանց և ուրիշ ատոմների հետ չեն առաջացնում և ոչ մի մոլեկուլ չեն առաջացնում: Բոլոր տարրերը գրվեցին ըստ հարաբերական ատոմային զանգվածների մեծացումով։ Տարրեը համարակալվեցին՝ այդ համարները կոչվեցին կարգաթվեր։ Նկատեցին, որ ամեն մի ութը տարրից հետո կրկնվում են տարրերի հատկությունները (ալկալիական մետաղից հետո, ութերրորդը ընկնում էր ալկալիական մետաղի, հալոգենից հետո ութերրորդը հալոգիեն, ազնիվ գազերից հետո ութերրորդը ազնիվ գազ է) այս երկար շարքը բաժանեցին ավելի կարճ շարքերի, այնպես, որ ալկալիական մետաղները ընկնեն իրար տակ, հալոգիենները իրար տակ, ազնիվ գազերը իրար տակ։ այդ կարճ շարքերը կոչվեցին պարբերություններ, պարբերությունները դրանք տարրեի հորիզոնական շարքեր են, որոնք գրված են, կարգաթվերի մեծացումով, սկսվում են ալկալիական մետաղով և վերջանում ազնիվ գազերով։  ունեն 7ը պարբերություն առաջինը երկրորդը և երրորդը փոքր պարբերություններ են, 4-ից յոթը մեծ պարբերություններ։ Ուղաձիգ շարքերը կոչվում են խմբեր։Խմբերը բաժանվում են գլխավոր և երկրորդական խմբերի։Գլխավոր է կոչվում այն ենթախումբը, որը կազմված է և փոքր և մեծ պարբերություններից։ Երկրորդական
       
         Գործնական  աշխատանք `Խառնուրդներից  մաքուր  նյութերի  ստացւոմը: Երևանի քարհանքից  բերված  կերակրի  աղի  մաքրումը:

Կերակրի  աղի  մաքրումըՍարքավորումներ` Լաբորատոր  կալան, սպիրտայրոց, բաժակ, ձագար, ֆիլտրի  թուղթ, ապակե  ձող, կոլբ, ճենապակյա  թասԱզդանյութեր`կերակրի  աղ, ջուրԲաժակում  լցրեք  աղտոտված  կերակրի  աղը  և  վրան  ավելացրեք  ջուրը,  խառնեք   ապակե  ձողի  միջոցով: Ինչպիսի՞  խառնուրդ  ստացաք: Ստացված  պղտոր  հեղուկը  ֆիլտրեք: Չլուծվող  մանր  մասնիկները  հեղուկից  բաժանելու  նպատակով  օգտագործում  են  չսոսնձված  ծակոտեն  թուղթ, որից  և  պատրաստում  են  ֆիլտր:Ֆիլտրի  թղթի  պատրաստումը  պատկերված  է  նկարի  վրա: Աղի  պղտոր  լուծույթը  ֆիլտրի  վրա  լցրեք  ապակե  ձողի  վրայով, որի  ներքին  ծայրն  ուղղեք  դեպի  ձագարի  պատը, հեղուկի  շիթը  պետք  է  ուղղվի  ձագարի  պատին: Ինչպիսի՞  խառնուրդ  է  ստացված  ֆիլտրատը:Ստացված  Ֆիլտրատը  լցրեք  գոլորշացման  ճենապակե  թասի  մեջ, որը  տեղադրեք  կալանի  օղի  վրա: Օղի  տակ  տեղավորեք  ու  վառեք  սպիրտայրոցը  այնպես, որ  բոցի  արտաքին  մասը  թասի  հատակին  հպվի,  և  լուծույթը  տաքացրեք: Հեղուկ  մերթ  ընդ  մերթ  խառնեք  ապակե  ձողով, որ  չցայտի: Երբ  թասի  մեջ  լուծույթը  թանձրանա, տաքացումը  դադարեցրեք  ու  թողեք  այնքան, մինչև  հեղուկն  ամբողջությամբ  շոգեհանվի, և  առաջացած  աղի  բյուրեղները  լրիվ  չորանան:

      Ստացված  աղը  համեմատեք  այն  աղի  խառնուրդի  հետ, որը  ձեզ  տրամադրված  էր  սկզբում:  

               Երկաթ- մաքուր, պինդ,  ունի մետաղական փայլ, պլաստիկ,  մետաղ , ունի ջերմաէլեկտրահաղորդականություն, չի լուծվում ջրում, նստում է ջրի տակ և գվում է մագնիսով

              Ծծումբ- դեղին գույնի փոշի է,  փայլ չունի, ոչ մետաղ է,  չունի ջերմաէլեկտրահաղորդականություն, չի լուծվում ջրում և չի էլ թռչվում, ծծումբը մագնիսով չի ձգվում, իսկ երկաթը այո, 

Ֆիլտրում (անհամասեռ) Շոգեհացում (համասեռ), Մագնիսի միջոցով, եթե խառնուրդում կան երկաթի կտորներ, բաժանիչ ձագար (անհամասեռ), երկու իրար մեջ չլուծվող հեղուկ նյութեր (անհամասեռ), թորում (համասեռ):

Հարցեր և վարժություններ

1. Ո՞ր նյութերի խառնուրդներն են համասեռ.

ա) կավճի ու ջրի, բ) սպիրտի և ջրի (օղի), գ) յուղի և ջրի, դ) յուղի և բենզինի:

սպիրտ և ջուր 

2. Լրացրե՛ք բաց թողած բառերը. «Մաքուր են այն նյութերը, որոնք ունեն հաստատուն բաղադրություն, բնորոշ կառուցվածք, ուստիև օժտված են խիստ որոշակի

հատկություններով»:

3. Ո՞ր խառնուրդները կարելի է բաժանել թորումով.

ա) սպիրտ և ջուր

բ) կավիճ և ջուր29

գ) կերակրի աղ և ջուր

դ) բենզին

4. Ավազը խառնվել է փայտի թեփի հետ: Առաջարկե՛ք եղանակ, որի միջոցով հնարավոր է այդ

խառնուրդի բաղադրամասերն առանձնացնել:

5. Գեղամա լճի ջուրը թափանցիկ է, բայց լուծված աղեր է պարունակում: Ի՞նչ եղանակ

կառաջարկեք ՝այդ ջրից մաքուր նյութ ստանալու համար:

6. Դեբեդ գետի ջուրը հաճախ պղտոր է: Պատճառը ջրի մեջ կախված կավի մասնիկներն են:

Ի՞նչ եղանակ կառաջարկեիք՝ մաքուր ջուր ստանալու համար:

7. Հայրիկը պատահաբար բենզինը լցրել է ջրի վրա: Օգնե՛ք հայրիկին բաժանել այդ

խառնուրդը:

Սպիրտ և ջուր